معنای زندگی 1

بسم الله الرّحمن الرّحیم

آیا زندگی انسان معنایی دارد؟

پرسش از معنا داری زندگی، سؤالی است که در مکاتب مادّی و الحادی به وفور، مطرح می شود ؛ شاید مکاتب الهیِ تحریف شده نیز، به این پرسش عنایتی داشته باشند، امّا در دین جامع و جاودانه اسلام، سؤال از معنا داری زندگی، نادرست است؛ چرا که طبق جهان بینی اسلامی، جهان و جهانیان، از جمله انسان و زندگی او، آفریده خدایی عالم و قادر و حکیم است و خدای حکیم، هیچ چیز را پوچ و بیهوده نمی آفریند. معنا داری تمام خلقت، در آیات شریفه قرآن کریم به صراحت تأکید شده است.

خداوند متعال در آیه شریفه 27 سوره ص می فرماید: « وَ ما خَلَقْنَا السَّماءَ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما باطِلاً ذلِکَ ظَنُّ الَّذینَ کَفَرُوا فَوَیْلٌ لِلَّذینَ کَفَرُوا مِنَ النَّار »: (ما آسمان و زمین و آنچه را میان آنهاست بیهوده نیافریدیم این گمان کافران است واى بر کافران از آتش (دوزخ) )
طبق این آیه، بطلان و پوچی از خلقت تمام موجودات نفی شده و باطل دانستن خلقت، به کافران نسبت داده شده است، این گروه هستند که به خاطر جهان بینی نادرستی که دارند، هرگاه به ناکامی ها و رنج های زندگی انسان ها نظر کنند، در ورطه این سؤالِ بی معنا می افتند که : آیا زندگی معنایی دارد؟

قرآن کریم، اعتقاد به معنا داری آفرینش ( که زندگی ما ، جزئی از آن است ) را اعتقاد مؤمنان بر شمرده و از اعتراف آنها به این مسأله خبر می دهد : « الَّذینَ یَذْکُرُونَ اللَّهَ قِیاماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِهِمْ وَ یَتَفَکَّرُونَ فی‏ خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَکَ فَقِنا عَذابَ النَّار» :(همانها که خدا را در حال ایستاده و نشسته، و آن گاه که بر پهلو خوابیده‏اند، یاد مى‏کنند و در اسرار آفرینش آسمانها و زمین مى‏اندیشند (و مى‏گویند:) بار الها! اینها را بیهوده نیافریده‏اى! منزهى تو! ما را از عذاب آتش، نگاه دار. ) ( 191/ آل عمران)

طبق آیه شریفه، اگر کسی در آفرینش جهان، تفکّر کند و به ربوبیّت خداوند متعال اذعان داشته باشد، به حقّانیّت خلقت اعتراف خواهد کرد و آنچه حق باشد، بطلان، پوچی ، بیهودگی و بی معنایی در آن راه ندارد.

در آیه ای دیگر، کسانی که گمان به پوچی خلقت برده اند را نکوهش کرده و می فرماید: « أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ أَنَّکُمْ إِلَیْنا لا تُرْجَعُون‏» : (آیا گمان کردید شما را بیهوده آفریده‏ایم، و بسوى ما باز نمى‏گردید؟) ( (115 / مؤمنون)

این آیه، در آیات مربوط به قیامت و در احوال جهنّمیان است و خداوند متعال با استفهام توبیخی، در جواب درخواست آنها برای بازگشت به دنیا ، می فرماید: « آیا شما گمان می کردید که بیهوده و پوچ آفریده شده اید؟ » و با این جمله، عاقبت وخیمِ بی معنا دانستن زندگی را متذکر می شود. همچنین در آیه شریفه، بیهوده دانستن خلقت و عدم اعتقاد به معاد را مرتبط دانسته است. در واقع کسی که بینش درستی درباره حیات اخروی نداشته باشد، چه آن را انکار کند، چه عقاید تحریف شده ای نسبت به آخرت داشته باشد، در معناداری زندگی دنیا دچار تردید می شود.

بنابراین، در دین متعالی اسلام، پرسش از معناداری زندگی، منتفی است و آنچه مورد سؤال واقع می شود، چیستی معنای زندگی است.

---